Toespraak Rob Koster, 11 oktober 2021
Wanneer je je hele leven in absolute vrijheid hebt geleefd dan kun je je niet voorstellen hoe het is om die vrijheid niet te hebben laat staan, hoe het is om in angst te moeten leven.
Ik ben geboren in een jaar dat Nederland volop bezig was zich weer op te richten en zich weer opnieuw op te bouwen. Ik heb, sinds mijn geboorte alleen vrede gekend. Als kind moest ik het doen met de verhalen van mijn inmiddels overleden grootouders en ouders.
Als ik mij er al een beeld van kon vormen dan was het omdat ik als kind voor de zoveelste keer Reis door de Nacht van de Drentse schrijver Anne de Vries las. Een boek waarvan mijn opa mij vertelde: "Zo is het echt geweest."
Dat ik dezelfde naam heb als de Joodse onderduiker die als "neef" bij mijn vader logeerde, is een andere verbinding met een persoon die ik verder nooit ontmoet heb. Ik heb alleen twee oorkondes van twee in Israël geplante bomen van Robert die zijn "Oom Leendert" bedankt, omdat hij in vrijheid heeft kunnen voortleven.
Voor mij zijn die twee oorkondes het bewijs dat het echt is geweest. Dat er in Nederland gedurende de Tweede Wereldoorlog Nederlanders zijn geweest die hun leven, hun toekomst op het spel hebben gezet om het leven van een ander te kunnen redden.
Wanneer dictatuur je de macht om vrij te leven, te denken, en te geloven ontneemt en je niet meer kan zeggen wat je denkt,dan houd je altijd nog een recht over. Het recht om in verzet te komen, ook al breng je daarmee je eigen leven in gevaar.
Het Naziregime ontnam ons die rechten. Dat was systematisch uit op de vernietiging van Joden, homo's, Roma en nog een heel reeks andere groepen van mensen die niet pasten in hun bekrompen gedachtengoed. Uiteindelijk heeft het recht gezegevierd, zij het tegen een enorme hoge kosten. En is de balans in wat wij onze democratische basiswaarden noemen hersteld.
Daarom vind ik het ontzettend belangrijk om bewust stil te staan bij de nationale Dodenherdenking want de Tweede Wereldoorlog heeft mij geleerd dat vrijheid niet vanzelfsprekend en zeker niet gratis is. Daarom staan wij jaarlijks twee minuten stil bij die mensen die het slachtoffer waren van de verschrikkelijke oorlog. Op die manier houden we de doden levend.
Dit was voor mij de belangrijkste motivatie om het initiatief te nemen en een motie in te dienen. Dat de gemeenteraad van Haarlemmermeer deze motie breed omarmde, is net zo waardevol als het initiatief zelf. Dit is geen onderwerp om politiek op te bedrijven; dat zou respectloos zijn tegenover de zwijgende en vermoorde mensen waarvoor wij hier nu staan. Door hun naam op de hier gelegde stenen te onthullen en zo hardop uit te spreken geven wij hun een beetje hun stem terug. Dat er gekozen is om de stenen neer te leggen bij die plekken waar wij jaarlijks samen komen om de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog te herdenken is een logisch besluit en past bij de gemeente die we nu zijn.
Het plechtige karakter van deze bijeenkomst heeft wellicht iets sobers. Toch voelt het goed en is het mooi dat wij hier kunnen staan. Dat wij op een respectvolle manier hier zo dadelijk de 57 namen gaan opnoemen van 57 levens die op enig moment verbonden waren met Haarlemmermeer. 57 mensen in de leeftijd van 13 tot en met 79 jaar.
Hieraan voorafgaand houden wij 1 minuut stilte en na het oplezen van de laatste naam is deze plechtigheid ten einde. Dan zijn de namen van deze mensen voor eeuwig verbonden aan deze plek. Dat is het minste wat wij voor hen hebben kunnen doen.